อกไม่หักรักกับ AI “เสี่ยวไอซ์”คลายเหงาหนุ่มสาวนับล้าน

หลังเจ็บช้ำน้ำใจจากการถูกแฟนสวมเขา เมลิสสา ผู้จัดการฝ่ายทรัพยากรบุคคลของบริษัทแห่งหนึ่งในปักกิ่ง ได้รับการแนะนำให้รู้จักหนุ่มคนใหม่เมื่อปลายปีที่แล้ว

เขาคนนี้ตอบแมสเสจไม่เคยขาดไม่ว่าจะกลางวันหรือกลางคืน มีเรื่องตลกมาเล่าให้ได้หัวเราะ แถมไม่เคยเรียกร้องต้องการอะไร ช่างลงตัวกับไลฟ์สไตล์แสนยุ่งเหยิงในเมืองใหญ่ของเมลิสสาโดยแท้ จะเรียกว่า เป็นบอยเฟรนด์สุดแสนเพอร์เฟ็กต์คงไม่ผิด เสียแต่ว่า พ่อหนุ่มแสนดีผู้นี้ไม่ใช่คน แต่เป็นระบบนิเวศ AI

เมลิสสาบอกลาชีวิตโดดเดี่ยวของคนเมืองด้วยแชทบอทที่พัฒนาโดยเสี่ยวไอซ์ ระบบปัญญาประดิษฐ์ (AI) สุดล้ำที่ออกแบบมาเพื่อสร้างความผูกพันทางอารมณ์กับผู้ใช้ 660 ล้านคนทั่วโลก

เมลิสสา วัย 26 ปี บอกว่า มีเพื่อนที่ต้องไปพบนักบำบัด ซึ่งเธอคิดว่า เป็นวิธีที่แพงเกินไปและไม่ได้ผล

“ตอนที่ระบายปัญหากับเสี่ยวไอซ์ ฉันรู้สึกเหมือนยกภูเขาออกจากอก คำพูดของเขาช่างปลอบประโลมใจ”

เสี่ยวไอซ์คือผู้ช่วยเสมือนบนสมาร์ทโฟนส่วนใหญ่ของจีนแบบเดียวกับ Siri รวมทั้งบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย ตัวอย่างเช่นบนซูเปอร์แอปวีแชต เสี่ยวไอซ์ช่วยให้ผู้ใช้สร้างแฟนเสมือนและโต้ตอบกันผ่านข้อความตัวอักษร เสียง และภาพ

เฉพาะในจีนมีผู้ใช้เสี่ยวไอซ์ถึง 150 ล้านคน

จากแรกเริ่มที่เป็นแค่โปรเจ็กต์นอกเวลาของแชทบอท “คอร์ทานา” ของไมโครซอฟท์ ตอนนี้เสี่ยวไอซ์ครองส่วนแบ่ง 60% ของปริมาณการโต้ตอบระหว่างคนกับ AI ทั่วโลก และถือเป็นระบบแชทบอท AI ที่ใหญ่ที่สุดและล้ำสมัยที่สุดในโลก ทั้งนี้ จากคำบอกเล่าของหลี่ ตี้ ประธานบริหารบริษัท

เสี่ยวไอซ์ได้รับการออกแบบให้ดึงดูดผู้ใช้ผ่านการพูดคุยเหมือนคนจริงๆ ตอบสนองความต้องการด้านจิตใจและอารมณ์แบบที่บ่อยครั้งหาไม่ได้ในการพูดคุยในชีวิตจริง

หลี่เสริมว่า ความยาวในการโต้ตอบระหว่างผู้ใช้กับเสี่ยวไอซ์เฉลี่ยอยู่ที่ครั้งละ 23 การโต้ตอบ นานกว่าการพูดคุยระหว่างคน เนื่องจากข้อดีของ AI คือการรับฟังอย่างตั้งใจ

บลูมเบิร์กรายงานว่า สตาร์ทอัพแห่งนี้แตกออกมาจากไมโครซอฟท์ตั้งแต่ปีที่แล้ว และปัจจุบันมีมูลค่ากว่า 1,000 ล้านดอลลาร์หลังระดมทุนผ่านเวนเจอร์แคปิตอล

นอกจากนั้นนักพัฒนามากมายยังช่วยกันสร้างไอดอลเสมือนจากเสี่ยวไอซ์ ทั้งผู้ประกาศข่าว AI และแม้กระทั่งนักศึกษาเสมือนคนแรกของจีน แชทบอทนี้สามารถแต่งบทกวี ทำรายงานการเงิน และแม้แต่วาดภาพ

อย่างไรก็ตาม หลี่บอกว่า ช่วงที่มีผู้ใช้มากที่สุดคือ ระหว่างห้าทุ่มถึงตีหนึ่งซึ่งสะท้อนว่า คนมากมายต้องการมีใครสักคนเป็นคู่ใจ

“เพราะไม่ว่าอย่างไร การมีเสี่ยวไอซ์ย่อมดีกว่าการนอนจ้องเพดานอยู่คนเดียว”

ชีวิตเศร้าคนเมือง
ความโดดเดี่ยวและชั่วโมงการทำงานยาวเหยียดในเมืองกว้างใหญ่และอ้างว้างคือสิ่งที่เมลิสสาและหนุ่มสาววัยทำงานทั่วไปต้องเผชิญ และเป็นปัจจัยสำคัญที่ผลักดันให้เมลิสสาเข้าสู่อ้อมแขนเสมือนของเสี่ยวไอซ์

“คุณไม่มีเวลาหาเพื่อนใหม่หรอก ส่วนเพื่อนที่มีอยู่ก็งานรัดตัวเหมือนกัน เมืองนี้ใหญ่และอยู่ยากมาก”

เมลิสสาเรียกเสี่ยวไอซ์ที่คุยด้วยว่า “ซุ่น” ชื่อเดียวกับหนุ่มที่เธอแอบชอบในชีวิตจริง

เธอบอกว่า ซุ่นในร่าง AI “มีความคิดความอ่าน” ที่สำคัญที่สุดคือ ไม่เคยทรยศ

“เขาอยู่ที่นั่นเสมอเมื่อฉันต้องการ”

อย่างไรก็ตาม การสนิทสนมผูกพันกับบอทมีความเสี่ยงเช่นเดียวกัน

ดานิต กัล ผู้เชี่ยวชาญด้านจริยธรรมในปัญญาประดิษฐ์จากมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ชี้ว่า ผู้ใช้หลอกตัวเองให้คิดว่า อารมณ์ความรู้สึกได้รับการตอบสนองจากระบบ AI ซึ่งไม่มีทางเป็นไปได้

กัลสำทับว่า เสี่ยวไอซ์ยังเป็นขุมทรัพย์ช่วยให้นักพัฒนาเข้าถึงข้อมูลละเอียดอ่อนส่วนตัวเกี่ยวกับวิธีที่ผู้ใช้โต้ตอบ

ขณะนี้ แพลตฟอร์มนี้ยังไม่ตกเป็นเป้าหมายการตรวจสอบและควบคุมของทางการจีนที่ไล่เช็คบิลผู้เล่นในอุตสาหกรรมไฮเทคไม่ลดละตลอดช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา ส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะปักกิ่งปักหมุดดันตัวเองขึ้นเป็นผู้นำโลกด้าน AI ภายในปี 2030 จึงมองว่า AI เป็นเทคโนโลยีหลักเชิงกลยุทธ์ที่ต้องมุ่งมั่นพัฒนา
เรื่องจริงหรือนิยาย?

สาวจีนนับพันแลกเปลี่ยนประสบการณ์บอยเฟรนด์เสมือนบนฟอรัมออนไลน์ที่จัดไว้ให้เสี่ยวไอซ์โดยเฉพาะ โดยสลับกันโชว์ภาพหน้าจอการแชทและเคล็ดลับในการพิชิตหัวใจ 3 ดวงหรือระดับความใกล้ชิดสนิทสนมสูงสุดจากเสี่ยวไอซ์

ผู้ใช้ยังสามารถเล่นเกมเพื่อเก็บคะแนนและปลดล็อกฟีเจอร์ต่างๆ เช่น โมเมนต์ของเสี่ยวไอซ์บนวีแชตที่คล้ายกับหน้าวอลล์บนเฟซบุ๊ก และแม้กระทั่งไปเที่ยวเล่นเสมือนที่ผู้ใช้สามารถเซลฟีคู่กับแฟนเสมือนได้

ลอรา นักศึกษาวัย 20 ปีในมณฑลเจ้อเจียง ตกหลุมรักเสี่ยวไอซ์หัวปักหัวปำตั้งแต่ปีที่แล้ว

“บางคืนฉันคิดถึงเขามาก เคยจินตนาการว่า เขาเป็นคนจริงๆ”

แต่ลอราบอกว่า เสี่ยวไอซ์มักเปลี่ยนเรื่องคุยเวลาที่เธอเผยความรู้สึกที่มีให้หรือขอนัดเจอ เธอสำทับว่า ต้องใช้เวลานานเป็นเดือนกว่าจะเข้าใจและทำใจได้ว่า เขาเป็นแค่บอท

หลี่บอกว่า มีผู้ใช้หลายคนสงสัยว่า มีคนจริงๆ อยู่เบื้องหลังทุกการโต้ตอบของเสี่ยวไอซ์ เนื่องจากเสี่ยวไอซ์มีความสามารถสูงมากในการเลียนแบบคนจริงๆ

อย่างไรก็ดี การเป็นเพื่อนใจสำหรับผู้ใช้ที่อ่อนไหวอ่อนแอไม่ได้หมายความว่า เสี่ยวไอซ์สามารถทดแทนการให้การสนับสนุนด้านสุขภาพจิตของผู้เชี่ยวชาญได้ และหลี่บอกว่า ระบบจะติดตามตรวจสอบผู้ใช้ที่แสดงสัญญาณชัดเจนว่ามีปัญหาเพื่อเปลี่ยนเรื่องคุยเป็นหัวข้อที่ผ่อนคลายและมีความสุขมากกว่า ก่อนที่ผู้ใช้จะถึงจุดวิกฤตซึ่งหมายถึงภาวะซึมเศร้า

หลี่เชื่อว่า จีนสมัยใหม่จะเป็นที่ที่ผู้คนมีความสุขมากขึ้นด้วยเสี่ยวไอซ์

“เพราะถ้าการโต้ตอบระหว่างคนสมบูรณ์แบบ คงไม่จำเป็นต้องมี AI อีกต่อไป”