โดยปกติผู้ใช้รถใช้ถนน เมื่อขึ้นทางด่วนหรือมอเตอร์เวย์ จะต้องผ่านด่านเก็บเงินเพื่อจ่ายค่าผ่านทาง ซึ่งต้องเสียเวลาจ่ายเงินสดที่ด่าน แม้จะมีระบบ Easy Pass หรือ M Pass แต่ก็มีข้อจำกัด เช่น ต้องติดตั้งอุปกรณ์ ต้องเติมเงิน หรือต้องชะลอรถเพื่อให้ไม้กั้นยกขึ้นมา ถ้าเงินไม่พอไม้กั้นไม่เปิด ต้องก็เสียเวลาถอยหลังเพื่อเข้าช่องเงินสดปกติ เกิดรถติดสะสมที่หน้าด่านอีก
แต่ความยุ่งยากเหล่านี้กำลังจะหมดไป เมื่อ กระทรวงคมนาคม กรมทางหลวง กรมการขนส่งทางบก และการทางพิเศษแห่งประเทศไทย กำลังจะนำระบบที่เรียกว่า M-Flow (เอ็มโฟลว์) หรือระบบจัดเก็บค่าธรรมเนียมผ่านทางอัตโนมัติแบบไม่มีไม้กั้น มาใช้ในประเทศไทย นำร่องที่มอเตอร์เวย์หมายเลข 9 หรือถนนกาญจนาภิเษกฝั่งตะวันออก ในเดือนตุลาคม 2564
รูปแบบการจัดเก็บค่าผ่านทางระบบ M-Flow ผู้ใช้รถใช้ถนนจะต้องลงทะเบียนก่อน จะได้สติกเกอร์ติดที่กระจกรถ เมื่อขับรถเข้าไปในช่อง M-Flow จะมีกล้องตรวจจับป้ายทะเบียนรถแล้วส่งข้อมูลเข้ามาในระบบ เลือกได้ว่าจะจ่ายค่าผ่านทางเป็นรายครั้ง ภายใน 2 วัน หรือชำระเป็นรายเดือนตามรอบบิล ซึ่งจะตัดรอบบิลทุกวันสุดท้ายของเดือน และจ่ายภายใน 2 วันหลังตัดยอดบิล
ทดลองให้บริการแบบ Soft Opening ในเดือน ต.ค. 2564 ที่มอเตอร์เวย์หมายเลข 9 ด่านทับช้าง 1-2, ด่านธัญบุรี 1-2 ตามมาด้วยทางด่วนฉลองรัช ด่านจตุโชติ ด่านสุขาภิบาล 5 (1 และ 2) ไตรมาส 1/2565 ส่วนมอเตอร์เวย์หมายเลข 7 (กรุงเทพ-พัทยา) ทางด่วนฉลองรัช ระยะที่ 2 ทางด่วนบูรพาวิถี และทางด่วนบางพลี-สุขสวัสดิ์ คาดว่าจะเปิดทดสอบระบบในปี 2566
สำหรับระบบที่นำมาใช้จะมีอยู่ 2 ส่วน คือ 1. ระบบ Video Tolling กล้องตรวจจับป้ายทะเบียนอัจฉริยะ ประสิทธิภาพสูง รองรับฝนตกหนัก มีหมอกหนา และฝุ่นควันได้ถึง 98% รองรับรถความเร็วได้ถึง 160 กิโลเมตรต่อชั่วโมง 2. ระบบตรวจจับป้ายทะเบียนรถอัตโนมัติ (ALPR) ร่วมกับระบบตรวจจับยานพาหนะอัตโนมัติ (AVI) เพื่อตรวจสอบยานพาหนะและระบุตัวตนผู้ใช้ทาง
นอกจากนี้ ยังมีเจ้าหน้าที่ในสำนักงานหลังบ้าน (Backoffice) ที่อาคารศูนย์ควบคุมกลาง (CCB ลาดกระบัง) คอยตรวจสอบและปรับแก้ไขข้อมูลจากกล้อง Video Tolling ให้ถูกต้องสมบูรณ์ ตามแนวทางปฏิบัติที่เป็นสากลในหลายประเทศ ซึ่งจะเป็นฐานข้อมูลที่ถูกนำมาป้อนกลับเข้าไปให้ระบบ AI เรียนรู้และพัฒนาให้การตรวจจับป้ายทะเบียนให้มีความแม่นยำเพิ่มสูงขึ้น
การลงทะเบียนใช้บริการ M-Flow จะเปิดผ่าน 3 ช่องทาง ได้แก่ 1. เว็บไซต์ www.mflowthai.com 2. แอปพลิเคชัน M-Flow รองรับทั้งระบบ iOS และ Android 3. จุดบริการของกรมทางหลวง เบื้องต้นใช้หลักฐานประกอบด้วย 1. เบอร์โทรศัพท์มือถือ 2. บัตรประชาชน 3. อีเมลเพื่อเข้าสู่ระบบ และยื่นเอกสารเพื่อยืนยันตัวตนอีกครั้ง ก่อนรับสติกเกอร์ติดหน้ารถ
ระหว่างการสมัคร ผู้ใช้ทางจะต้องเลือกรูปแบบชำระเงินที่ต้องการ มีทั้งผ่านระบบอัตโนมัติ เช่น หักเงินจากบัตรเครดิต หักเงินจากบัญชีธนาคาร หักเงินจากระบบ Easy Pass และ M Pass หรือ ชำระเงินด้วยตนเอง ผ่าน QR Code โดยสแกนผ่านแอปฯ ธนาคาร, จ่ายผ่านเว็บไซต์ด้วยบัตรเครดิตหรือบัตรเดบิต เคาน์เตอร์ธนาคาร ตู้เอทีเอ็ม และเคาน์เตอร์เซอร์วิส เป็นต้น
สำหรับคนที่ใช้ทางด่วนหรือมอเตอร์เวย์เป็นประจำ สามารถเลือก ชำระเงินเป็นรายเดือน โดยรอบบิลจะคิดระหว่างวันที่ 1 ถึงวันสิ้นเดือน และแจ้งยอดค่าผ่านทางที่ต้องชำระรวมกัน ซึ่งต้องจ่ายภายใน 2 วันหลังตัดยอดบิล ส่วนคนที่ใช้นานๆ ครั้ง สามารถเลือก ชำระเงินเป็นรายครั้งก็ได้ โดยจะแจ้งยอดค่าผ่านทางที่ต้องชำระ ซึ่งต้องจ่ายภายใน 2 วันหลังใช้บริการ
แต่ถ้าไม่ได้ลงทะเบียนมาก่อนแล้วเผลอเข้าช่อง M-Flow กรมทางหลวงจะใช้ข้อมูลกรมการขนส่งทางบก ออกหนังสือติดตามแจ้งไปยังเจ้าของทะเบียนรถให้มาชี้แจงพร้อมจ่ายค่าผ่านทางและค่าปรับ และส่งข้อมูลให้ตำรวจจราจรออกใบสั่งฐานความผิดฝ่าฝืนป้ายบังคับห้ามรถยนต์ที่ไม่ได้ลงทะเบียนใช้ช่องทางระบบ M-Flow โดยมีค่าปรับ 10 เท่าของค่าผ่านทางที่ค้างชำระ
ส่วนรถติดป้ายทะเบียนปลอม รถสวมทะเบียน หรือรถไม่ติดป้ายทะเบียน เข้าไปใช้ช่อง M-Flow นั้น กรมทางหลวงและกรมการขนส่งทางบกได้เชื่อมฐานข้อมูลร่วมกัน ซึ่งจะตรวจสอบความสอดคล้องของป้ายทะเบียนและรูปพรรณสัณฐานของยานพาหนะ หากไม่สอดคล้องกันจะแจ้งให้ทางกรมการขนส่งทางบก และสำนักงานตำรวจแห่งชาติดำเนินการตามกฎหมาย
เจ้าของรถที่ถูกสวมทะเบียน ซึ่งอาจได้รับหนังสือเรียกให้ชำระค่าผ่านทางและค่าปรับ กรมทางหลวงก็มีช่องทางที่สามารถแจ้งและแสดงหลักฐานให้กรมทางหลวงรับทราบได้อย่างสะดวก ซึ่งเจ้าของรถที่ถูกสวมทะเบียนดังกล่าว จะไม่ต้องรับผิดชอบค่าผ่านทาง หรือค่าปรับที่ตนไม่ได้เป็นผู้ใช้งานดังกล่าว
สำหรับการนำระบบ M-Flow มาใช้ คาดว่าจะทำให้รถยนต์ผ่านด่านได้เร็วขึ้น 5 เท่า จากระบบเงินสดหรือ Easy Pass และ M Pass ที่รถผ่านได้ 400 คันต่อช่อง เป็น 2,000 คันต่อช่อง อีกทั้งการชำระค่าผ่านทางที่สะดวก ทั้งหักจากบัญชีธนาคาร ตัดบัตรเครดิต บัตรเดบิตแทนเงินสด ไม่ต้องสัมผัสธนบัตรหรือเหรียญ และไม่มีความเสี่ยงโควิด-19 หรือเชื้อโรคอื่นๆ
ผู้สนใจที่ต้องการใช้ระบบ M-Flow จะเปิดให้ลงทะเบียนในเดือน ต.ค. 2564 สามารถติดตามข่าวสารได้ที่ เฟซบุ๊ก M-Flow เว็บไซต์ www.mflowthai.com และสายด่วนกรมทางหลวง 1586 กด 1 ซึ่งในช่วงทดลองให้บริการ กรมทางหลวงกำลังศึกษาโปรโมชัน เพื่อจูงใจให้ประชาชนมาใช้ระบบดังกล่าว อีกทั้งยังลดค่าใช้จ่ายประชาชนในช่วงโควิด-19 อีกด้วย
(เกาะกระแสธุรกิจ เศรษฐกิจสดใหม่ เรื่องราวการตลาดที่ใกล้ชิดผู้บริโภค กับ Ibusiness Review ที่นี่ที่เดียว! ทางเฟซบุ๊ก Ibusiness และเว็บไซต์ ibusiness.co)
