ลับลวงพราง e-CNY ควบคุมบิ๊กดาต้า โค่นอาลีเพย์-วีแชตเพย์

แม้แบงก์ชาติจีนป่าวประกาศว่า หยวนดิจิตอลหรือ e-CNY ไม่คิดแข่งขันกับอาลีเพย์หรือวีแชต เพย์ แต่จะทำหน้าที่เป็น “ผู้สนับสนุน” ทว่า ธนาคารของรัฐกลับซุ่มทำการตลาดสกุลเงินดิจิตอลแห่งชาติภายใต้ภารกิจทำลายการครอบงำ รวมทั้งเข้าควบคุมช่องทางการชำระเงินและข้อมูลการบริโภคของสองยักษ์ใหญ่ผู้ให้บริการชำระเงินออนไลน์

ในนครเซี่ยงไฮ้ ธนาคารใหญ่ของรัฐบาล 6 แห่งกำลังซุ่มโปรโมทเงินหยวนดิจิตอลก่อนถึงเทศกาลช้อปปิ้งวันที่ 5 เดือนหน้า ภายใต้อาณัติทางการเมืองในการเสนอทางเลือกการชำระเงินให้ประชาชนนอกเหนือจากอาลีเพย์และวีแชต เพย์

ธนาคารเหล่านั้นพยายามโน้มน้าวผู้ค้าและลูกค้ารายย่อยให้ดาวน์โหลดดิจิตอลวอลเล็ตเพื่อให้สามารถทำธุรกรรมเป็นหยวนดิจิตอลโดยตรงในช่วงโครงการนำร่อง ไม่ต้องพึ่งบริการการชำระเงินยอดนิยมของยักษ์ใหญ่ไฮเทค แอนต์ กรุ๊ปในเครืออาลีบาบา และเทนเซ็นต์

เจ้าหน้าที่คนหนึ่งในโครงการทดสอบ e-CNY ในเซี่ยงไฮ้ภายใต้แนวทางของธนาคารประชาชนจีน (PBOC) หรือแบงก์ชาติจีน บอกว่า ประชาชนจะได้รับรู้ว่า การชำระเงินด้วยหยวนดิจิตอลสะดวกสบายจนไม่ต้องไปใช้บริการของอาลีเพย์และวีแชต เพย์อีกต่อไป

ดูเหมือนการพัฒนาเงินดิจิตอลแห่งชาติของจีนที่ก้าวล้ำแผนการริเริ่มแบบเดียวกันของชาติอื่นๆ จะมีเป้าหมายชัดเจนขึ้นในการทำลายการครอบงำตลาดการชำระเงินออนไลน์ของอาลีเพย์ของแอนต์ กรุ๊ป และวีแชต เพย์ของเทนเซ็นต์ ซึ่งเกิดขึ้นประจวบเหมาะกับที่ปักกิ่งขยายขอบเขตแผนการกวาดล้างพฤติกรรมกีดกันการแข่งขันในอุตสาหกรรมอินเทอร์เน็ต อันเป็นส่วนหนึ่งของความพยายามจำกัดอิทธิพลของเหล่าบิ๊กเทคในประเทศ

ผู้คุมกฎจีนสั่งระงับการทำไอพีโอมูลค่าสูงสุดเป็นประวัติการณ์ 37,000 ล้านดอลลาร์ของแอนต์เมื่อเดือนพฤศจิกายนปีที่แล้ว และต้นเดือนเมษายนยังสั่งให้กลุ่มกิจการฟินเทคแห่งนี้ที่ควบคุมโดยแจ็ค หม่า ปรับโครงสร้างครั้งใหญ่ รวมทั้งสั่งปรับอาลีบาบา กรุ๊ป โฮลดิ้งส์ของหม่า 2,800 ล้านดอลลาร์ สูงสุดเป็นประวัติการณ์ โทษฐานผูกขาดตลาด

แม้ PBOC ป่าวประกาศว่า e-CNY จะไม่แข่งขันกับอาลีเพย์หรือวีแชต เพย์ แต่จะทำหน้าที่เป็น “ผู้สนับสนุน” ทว่า ธนาคารของรัฐกลับซุ่มทำการตลาดสกุลเงินดิจิตอลแห่งชาติภายใต้ภารกิจทำลายการครอบงำตลาดของสองยักษ์ใหญ่นี้

เจ้าหน้าที่ธนาคารอีกคนที่ได้รับมอบหมายให้โปรโมท e-CNY บอกว่า ใครก็ตามที่ได้ครอบครองบิ๊กดาต้าจะได้ยึดกุมอนาคตและความมั่งคั่ง และตอนนี้ทั้งวีแชต เพย์และอาลีเพย์ต่างมีข้อมูลมากมายมหาศาลในมือ ดังนั้น การเปิดตัว e-CNY จึงช่วยส่งเสริมแผนต่อต้านการผูกขาดและช่วยให้รัฐบาลจีนเข้าควบคุมบิ๊กดาต้า

ทั้ง PBOC และเทนเซ็นต์ปฏิเสธตอบคำถามเกี่ยวกับเรื่องนี้ เช่นเดียวกับแอนต์ที่ไม่ขอแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างอาลีเพย์กับ e-CNY ขณะที่มายแบงก์ที่แอนต์ให้การสนับสนุนบอกว่า ธนาคารมีส่วนร่วมในการวิจัยและพัฒนาเงินหยวนดิจิตอล และจะร่วมสนับสนุนโครงการทดลอง e-CNY ภายใต้การจัดการโดยรวมของแบงก์ชาติต่อไป

เงินตราดิจิตอล
e-CNY คือธนบัตรและเหรียญของจีนที่หมุนเวียนในตลาดที่อยู่ในรูปแบบดิจิตอล ซึ่งมีการเปิดตัวเมื่อปลายปีที่แล้วผ่านโครงการนำร่องขนาดเล็กใน 4 เมือง

ภายใต้ระบบแจกจ่ายสองระดับ PBOC ออกเงินหยวนดิจิตอลให้แบงก์ต่างๆ ซึ่งนำไปแจกจ่ายต่อให้ประชาชนและบริษัทอีกทอด

แบงก์ทั้งหกในโครงการนำร่องทดสอบ e-CNY รวมถึงผู้ปล่อยกู้ใหญ่ที่สุดในประเทศ เช่น อินดัสเทรียล แอนด์ คอมเมอร์เชียล แบงก์ ออฟ ไชน่า, อะกริคัลเจอรัล แบงก์ ออฟ ไชน่า, แบงก์ ออฟ ไชน่า และไชน่า คอนสตรักชัน แบงก์

HSBC ระบุในรายงานเมื่อเร็วๆ นี้ว่า e-CNY มีแนวโน้มใช้งานง่ายพอๆ กับอาลีเพย์และวีแชต เพย์ แต่ฟังก์ชันการรักษาความปลอดภัยเหนือชั้นกว่า และซับซ้อนกว่าบิตคอยน์ ในรายงานยังคาดหมายว่า เงินหยวนดิจิตอลจะ “แพร่หลาย” ในจีน

HSBC ชี้ว่า หนึ่งในแรงจูงใจที่ผลักดันให้แบงก์ชาติจีนออกเงินหยวนดิจิตอลน่าจะเป็นความต้องการเข้าควบคุมช่องทางการชำระเงินและข้อมูลการบริโภคแทนอาลีเพย์และวีแชต เพย์

กีดกันออกนอกหน้า
นอกจากนั้น ดิจิตอลวอลเล็ตของแบงก์ชาติที่อยู่ในขั้นตอนการทดสอบขณะนี้ ยังสามารถเชื่อมต่อกับแอปยอดนิยมที่มีอยู่กว่าสิบแอป เช่น เหม่ยถวน, เจดีดอทคอม, ดีดี และบิลิบิลี แต่ไม่รวมถึงวีแชต เพย์หรืออาลีเพย์ เท่ากับว่า แบงก์ที่เข้าร่วมโครงการนำร่องเงินหยวนดิจิตอล ไม่สามารถถ่ายโอน e-CNY ระหว่างดิจิตอลวอลเล็ตของตนเองกับทั้งสองแพลตฟอร์มการชำระเงินยอดนิยมดังกล่าวได้

นายแบงก์คนหนึ่งอธิบายว่า เป็นเพราะ PBOC ไม่ต้องการให้มีการโอนเงินผ่านระบบชำระเงินของบุคคลที่สามโดยอ้างอิงความจำเป็นในการคัดแยกข้อมูล

วิลสัน โจว หัวหน้าฝ่าย TMT ทั่วโลกของ PwC China ชี้ว่า e-CNY จะทำให้ “ปลายทาง” การบริโภคกลายเป็นระบบดิจิตอล ช่วยให้แบงก์และผู้ค้าได้รับข้อมูลและข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับรูปแบบการใช้จ่าย ซึ่งปัจจุบันข้อมูลเหล่านั้นอยู่ในมืออาลีเพย์และวีแชต เพย์ ที่ร่วมกันครองส่วนแบ่งตลาดการชำระเงินออนไลน์ในจีนอยู่ถึง 94%

อย่างไรก็ตาม การยอมรับ e-CNY ไม่สามารถเกิดขึ้นในชั่วข้ามคืน แต่โจวทำนายว่า เงินหยวนดิจิตอลจะครองส่วนแบ่งตลาดการชำระเงินอิเล็กทรอนิกส์ในจีนราว 10% ภายใน 2-3 ปี และอยู่ร่วมกับอาลีเพย์และวีแชต เพย์

นายแบงก์หลายคนเผยว่า เพื่อดึงดูดผู้ใช้ มีแนวโน้มที่ PBOC จะแจก “อั่งเปา” ดิจิตอลหรือส่วนลดให้ชาวเซี่ยงไฮ้ในช่วงเทศกาลช้อปปิ้งต้นเดือนหน้า ซึ่งเป็นกิจกรรมส่งเสริมการใช้จ่ายเพื่อกระตุ้นการฟื้นตัวทางเศรษฐกิจจากวิกฤตโควิด

สัปดาห์ที่แล้ว หลี่ โป๋ รองผู้ว่าการแบงก์ชาติจีน กล่าวในงานประชุมหนึ่งว่า การยอมรับเงินหยวนดิจิตอลภายในประเทศจะช่วยส่งเสริมการชำระเงินข้ามพรมแดนด้วย e-CNY ซึ่งนักวิเคราะห์หลายคนเชื่อว่า จะเป็นเครื่องมือสนับสนุนสถานะเงินหยวนให้แข็งแกร่งขึ้นในตลาดโลก ขณะที่จีนพยายามทำลายการครอบงำของระบบการชำระเงินด้วยดอลลาร์ และปิดท้ายว่า เป้าหมายสำคัญของหยวนดิจิตอลขณะนี้คือ การส่งเสริมการใช้ภายในประเทศ