แกร็บ-โกเจ็คดวลสนั่นสงครามพันล้าน“ฟูดเดลิเวอรี”

แม้ธุรกิจไรด์เฮลลิ่งส่งให้แกร็บและโกเจ็คเป็นสตาร์ทอัพที่มีมูลค่าสูงสุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่วันนี้ตลาดที่ทั้งคู่กำลังสู้กันยิบตาคือบริการฟูดเดลิเวอรีที่ให้ผลตอบแทนเร้าใจ โดยมีแนวโน้มสร้างรายได้เท่ากับหรือมากกว่าไรด์เฮลลิ่งในอีกไม่กี่ปี

นานิก โซลิสเตียวาตี แม่ค้ากล้วยทอดในเวสต์จาการ์ตา คือตัวอย่างศึกชิงนางระหว่างสองสตาร์ทอัพเทคโนโลยีสุดฮอตของเอเชีย เริ่มแรกแม่ค้าวัย 64 ปีผู้นี้ เซ็นสัญญาใช้บริการส่งอาหารใหม่ของโกเจ็คเมื่อปี 2015 หลังได้ยินเรื่องราวจากลูกๆ และมอเตอร์ไซค์ที่สามารถลัดเลาะการจราจรติดหนึบเพื่อนำกล้วยทอดสูตรเด็ดไปส่งให้ลูกค้ารวดเร็วทันใจทำให้ยอดขายเพิ่มขึ้นทันตา

สองปีต่อมา แกร็บติดต่อโดยให้ข้อเสนอดีกว่าโกเจ็ค 15% จนเกินกว่านานิกจะปฏิเสธได้ มิหนำซ้ำเมื่อแกร็บทำโปรโมชั่นลดราคาให้ลูกค้า ยอดขายยิ่งระเบิดเถิดเทิงจนหากล้วยมาทอดไม่ทัน ซึ่งเป็นปรากฏการณ์เดียวกับที่ทำให้ผู้ขายอาหารบางรายในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เบิกบานใจคือ รายได้เพิ่มขึ้นถึง 40% จากการใช้บริการฟูดเดลิเวอรี

ความนิยมในบริการสั่งอาหารออนไลน์ได้แรงหนุนจากความสะดวกสบายที่เทคโนโลยีสมัยใหม่มอบให้ โดยเฉพาะสำหรับผู้บริโภคที่ไม่มีเวลาออกไปซื้ออาหารหรือทำกับข้าว ตลอดจนถึงผู้พิการและผู้สูงวัย นอกจากนั้นผู้ให้บริการบางรายยังเพิ่มทางเลือกให้ลูกค้า อาทิ การจัดทำเมนูเพื่อสุขภาพและการลดน้ำหนักที่ลูกค้าสายเฮลธ์ตี้สามารถเลือกส่วนผสมได้เอง
ทั้งนี้ นอกจากเคยเจอกันสมัยเรียนฮาร์วาร์ด นาดีม มาคาริม ผู้ร่วมก่อตั้งและประธานบริหารโกเจ็ค และแอนโทนี ตัน ผู้ร่วมก่อตั้งและประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายบริหาร (ซีอีโอ) แกร็บ ยังเล็งเห็นช่องทางในตลาดบริการส่งอาหารเหมือนกัน และสองสตาร์ทอัพมาแรงที่สุดของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้กำลังตั้งหน้าตั้งตาชิงพื้นที่ในตลาดนี้โดยอาศัยความได้เปรียบจากแบรนด์ที่ติดตลาดอยู่แล้วและฐานลูกค้าขนาดใหญ่
โกเจ็คที่มีฐานอยู่ในจาการ์ตา ใช้เวลาแค่ 4 ปีจนวันนี้มีผู้ค้าอาหารในลิสต์ 400,000 แห่ง และให้บริการส่งอาหารเดือนละ 50 ล้านออร์เดอร์ หรือวันละประมาณ 1.7 ล้านออร์เดอร์ในอินโดนีเซีย เวียดนาม และไทย

ส่วนแกร็บที่แม้มาทีหลัง แต่มีทุนหนาจากผู้สนับสนุนกระเป๋าหนักอย่างซอฟต์แบงก์ กรุ๊ปของญี่ปุ่น แถมยังมีแต้มต่อจากการซื้อกิจการไรด์เฮลลิ่งและ “อูเบอร์อีสต์” ธุรกิจจัดส่งอาหารในภูมิภาคของอูเบอร์เมื่อปีที่แล้ว แกร็บเผยว่า ยอดขายปีนี้เพิ่มขึ้น 3 เท่า และมีร้านค้าในเครือข่ายเพิ่มขึ้นเท่าตัว

ฟลอเรียน ฮอปป์ หุ้นส่วนของเบน แอนด์ โคในสิงคโปร์ ชี้ว่า ธุรกิจนี้มีส่วนต่างกำไรเร้าใจกว่าไรด์เฮลลิ่งมาก และคาดว่า ภายใน 5 ปีจะมีรายได้เท่ากับหรือมากกว่ารายได้ของไรด์เฮลลิ่ง เนื่องจากบริการฟูดเดลิเวอรีมีรายได้ 2 ทางคือค่าส่งจากผู้บริโภคและค่าคอมมิชชั่น 20-30% จากหุ้นส่วนร้านอาหาร ขณะที่บริการไรด์เฮลลิ่งไม่สามารถตั้งราคาแพงกว่าแท็กซี่ปกติได้ นอกจากนั้นฟูดเดลิเวอรียังวิ่งส่งได้หลายออร์เดอร์ในเที่ยวเดียว ขณะที่ไรด์เฮลลิ่งรับผู้โดยสารได้ทีละรายเท่านั้น

อุตสาหกรรมรับสั่งอาหารออนไลน์ทั่วโลกเป็นตลาดที่มีการแข่งขันดุเดือดมากในขณะนี้และจุดกระแสการควบรวมเพื่อชิงส่วนแบ่งตลาดที่มีมูลค่าปีละกว่า 35,000 ล้านดอลลาร์ และคาดว่า จะเพิ่มเป็น 365,000 ล้านดอลลาร์ในปี 2030

สำหรับตลาดฟูดเดลิเวอรีออนไลน์ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นั้น เทมาเส็ก บริษัทด้านการลงทุนของรัฐบาลสิงคโปร์และกูเกิลคาดว่า จะมีมูลค่าเพิ่มขึ้นจาก 2,000 ล้านดอลลาร์เมื่อปีที่แล้ว เป็น 8,000 ล้านดอลลาร์ในปี 2025

ขณะเดียวกัน ข้อมูลของยูโรมอนิเตอร์ระบุว่า บริการสั่งอาหารออนไลน์ในอินโดนีเซียยังมีสัดส่วนเพียง 1.3% ของตลาดอาหารโดยรวม เทียบกับ 8% ในอเมริกา และ 12% ในจีน เท่ากับว่า โอกาสเติบโตในแดนอิเหนามีสูงมาก

กลยุทธ์ของโกเจ็คคือใช้ข้อมูลและส่วนการเรียนรู้ของเครื่อง (machine learning) เพื่อศึกษารูปแบบการบริโภค พฤติกรรมของคนขับ และการจราจร ดังนั้น เมื่อลูกค้าเปิดแอปโกฟูด บริษัทจะพิจารณาตำแหน่งที่ตั้งของลูกค้า เวลาในขณะนั้น และพฤติกรรมที่ผ่านมา เพื่อคาดการณ์ความต้องการที่เป็นไปได้มากที่สุดและเสนอคำแนะนำเฉพาะบุคคลโดยอิงกับสิ่งที่ลูกค้าชอบสั่งและเมนูที่ลูกค้าเคยให้คะแนน

นับจากโกเจ็คโกอินเตอร์ปลายปีที่แล้วจนถึงวันนี้ โกฟูดสยายปีกแข่งขันมันหยดกับแกร็บทั้งที่ฮานอย โฮจิมินห์ซิตี้ และกรุงเทพฯ

เทคนิคสำคัญอีกอย่างของโกเจ็คคือ การจัดเทศกาลอาหาร “โกฟูด เฟสติวัล” ในสนามกีฬาเกอโลรา บุงการ์โนกลางกรุงจาการ์ตา ซึ่งได้รับความนิยมขนาดที่โกเจ็คต้องขยับขยายไปจัดในสถานที่อื่นๆ รวมแล้ว 30 แห่งทั่วอินโดนีเซีย และเตรียมหาทำเลเพิ่มอีก 10 แห่งในปีนี้ โดยลูกค้าที่ไม่ว่างไปเดินเลือกชิมเลือกซื้อเองสามารถใช้แอปโกเจ็คสั่งอาหารจากเทศกาลอาหารเหล่านี้ได้

ขณะเดียวกัน ร้านอาหารที่เข้าร่วมโกฟูด เฟสติวัลต่างชอบใจเพราะไม่ต้องจ่ายค่าเช่า แต่โกเจ็คจะหักเปอร์เซ็นต์จากยอดขาย ผู้ค้ารายหนึ่งบอกว่า รายได้เพิ่มขึ้น 4 เท่าและแบรนด์ยังเป็นที่รู้จักมากขึ้น

สำหรับแกร็บแม้เป็นผู้ตามแต่ก็ถือว่า มีผลงานน่าประทับใจ โดยวันนี้บริการส่งอาหารของแกร็บกระจายอยู่ในเกือบ 200 เมืองของอินโดนีเซีย จากแค่เมืองเดียวเมื่อปีที่แล้ว

เดมี หยู ประธานแกร็บฟูด อินโดนีเซีย เผยว่า จากขอบเขตการให้บริการขณะนี้ ทำให้บริษัทสามารถใช้ข้อมูลเพื่อนำเสนออาหารที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ไม่มีในบางพื้นที่

เจฟฟ์ เพิร์ลแมน กรรมการผู้จัดการวอร์เบิร์ก พินคัส ประจำสิงคโปร์ บอกว่า ดีมานด์บริการสั่งอาหารออนไลน์โดดเด่นมากตั้งแต่ตอนที่บริษัทตัดสินใจลงทุนในธุรกิจนี้เมื่อ 3 ปีที่แล้วเพราะเชื่อว่า วันหนึ่งฟูดเดลิเวอรีจะกลายเป็นธุรกิจที่มีมูลค้าหลักพันล้านดอลลาร์

การใช้เทคโนโลยีและข้อมูลคือสัญลักษณ์การเติบโตอย่างน่าอัศจรรย์ของสตาร์ทอัพสองแห่งนี้ และยิ่งอัตราการเข้าถึงมือถือขยายตัวมากเท่าไหร่ ธุรกิจฟูดเดลิเวอรีในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้จะมีผู้เล่นพลุกพล่านและดีมานด์เจิดจ้าขึ้นเท่านั้น